MVVM: 'Het Lied der Nederlanden' (volkslied)

HET LIED DER NEDERLANDEN

N
Natuurlijk, vrouwen, mannen,
zijn wij gelijk van bloed,
verdrijven wij tirannen
met daden, als het moet.
E
Europa voedt de monden
van Schelde, Maas en Rijn;
'n delta deelt de gronden
waar wij te zamen zijn.
D
De Taal verbindt de vrijen
in een land, onvervaard;
het leven kan gedijen,
is zo de woorden waard.
E
Erken wat ons verenigt,
geen dag bij wet verdeelt,
wat echte nood echt lenigt,
de staat van ons niet steelt.
R
Regeren kan niet zonder
'n volk dat weegt en kiest;
het is er op of onder,
waar recht van macht verliest.
L
Laat allen nu genieten,
terwijl de branding druist,
de kleuren niet verschieten
van wat in harten huist.
A
Als bomen in het landschap
verschijnen wij door 't gras,
als burgers in verwantschap
verschoond van wat slechts was.
N
Noordzee, kanalen, plassen,
zijn onze horizon,
en weiden en gewassen,
de dorpen waar 't begon.
D
De Taal verbindt de vrijen
in een land, onvervaard;
het leven kan gedijen,
is zo de woorden waard.
E
Europa voedt de monden
van Schelde, Maas en Rijn;
'n delta deelt de gronden
waar wij te zamen zijn.
N
Natuurlijk, vrouwen, mannen,
zijn wij gelijk van bloed,
verdrijven wij tirannen
met daden, als het moet.

Vincent van Mechelen
62.LZW-64.MNW

[LINEAIRE, EENMALIGE EN VOLLEDIGE LIEDVERSIE]
[MP3-BESTAND, 2.55 MB, 2:47, v 63.12.1]

[CIRKULAIRE LIEDVERSIE AF TE SPELEN MET LOOP-PLAY]
[MP3-BESTAND, 2.15 MB, 2:21, v 63.12.1]

Het volledige Lied der Nederlanden bestaat uit elf strofen, waarvan er acht uniek zijn. Het is 'n akrostichon met de letters van NEDERLANDEN als beginletters van de strofen. De eerste drie strofen worden aan het einde van het lied herhaald in omgekeerde volgorde. De laatste twee (herhaalde) strofen kunnen eventueel weggelaten worden. Of ze feitelijk geschikt zijn om gezongen te worden in 'n bepaald verband of bij 'n bepaalde gelegenheid zal afhangen van de vraag of men met de (enige) D-strofe dan wel met de eerste N-strofe wil eindigen, en van de vraag of de naam Nederland (i.p.v. Nederlanden) als algemeen genoeg ervaren wordt.

Elke vier regels in dit lied vormen samen 'n kruisrijmblok, menigmaal verrijkt met alliteratie in een en dezelfde regel of tussen twee opeenvolgende of overeenkomende regels. De kruisrijmblokken vallen samen met de strofen. Elke regel bestaat uit of begint met 3 jamben. Aan het einde van de eerste en derde regel van elk blok of strofe wordt 'n onbeklemtoonde lettergreep toegevoegd, waardoor de betreffende zinnen of zinsdelen steeds 13 lettergrepen lang zijn met 'n cesuur in het midden. Ook de titel van het lied volgt dit patroon: hij bestaat uit 3 jamben, aangevuld met een onbeklemtoonde lettergreep.

Hieronder volgt 'n auditieve analyse van de verschillende strofen van het lied. De beklemtoonde lettergrepen zijn in dit overzicht onderstreept. Te zamen geven zij het metrum aan. De herhalingen van losse klanken of van groepen van klanken zijn vet gedrukt. Het spreekt vanzelf dat deze herhalingen het meest opvallen als de lettergreep of een van de lettergrepen waarin ze voorkomen, beklemtoond is. Alleen dan spreekt men van 'rijm', en alleen dan hoort men ook van 'alliteratie' te spreken.

Natuurlijk, vrouwen, mannen, zijn wij gelijk van bloed, verdrijven wij tirannen met daden, als het moet.	Regeren kan niet zonder 'n volk dat weegt en kiest; het is er op of onder, waar recht van macht verliest.
Europa voedt de monden van Schelde, Maas en Rijn; 'n delta deelt de gronden, waar wij te zamen zijn.	Laat allen nu genieten, terwijl de branding druist, de kleuren niet verschieten van wat in harten huist.
De Taal verbindt de vrijen in een land, onvervaard; het leven kan gedijen, is zo de woorden waard.	Als bomen in het landschap verschijnen wij door't gras, als burgers in verwantschap verschoond van wat slechts was.
Erken wat ons verenigt, geen dag bij wet verdeelt, wat echte nood echt lenigt, de staat van ons niet steelt.	Noordzee, kanalen, plassen, zijn onze horizon, en weiden en gewassen, de dorpen waar 't begon.

Het Lied der Nederlanden is misschien (nog) geen volkslied, in de ware en relevante zin van het woord kan het dat wel zijn, d.w.z. 'n volkslied voor heel het volk in plaats van voor 'n specifiek deel daarvan. Wat melodie en metrum betreft, zijn zowel dit lied als het Gedicht der Lage Landen en Door Deze Taal verbonden (een van drie taalakrostichons) varianten op het Chanson de Chartres, d.w.z. het Autre chanson de la ville de Chartres assiégée par le prince de Condé, 'n Frans lied, waarvan de melodie door Duitse huursoldaten ongeveer 440 jaar geleden meegenomen werd naar de Nederlanden. (Daar lag het ten grondslag aan het volksdeellied Wilhelmus van Nassouwe, een nieuw Christelijk lied, eveneens 'n akrostichon.)

Voor verdere inhoudelijke informatie wordt verwezen naar enige voetnoten bij het al eerder gepubliceerde Gedicht der Lage Landen, dat uit niet meer dan drie strofen bestaat en waarvan de eerste en derde strofe gelijk zijn aan de eerste en derde strofe van Het Lied der Nederlanden. Zie ook Zonder Kruis of Kroon, 'n pamflet in PDF-formaat voor republikeinen dat de aandacht vestigt op zowel het Lied der Nederlanden als op het gedicht Historisch Besef.