Hieronder volgt 'n transkriptie van de voor zover bekend twee-na-laatste brief van Rini van Mechelen te Rio Canario aan Sonja van Mechelen-de Bie te Amersfoort. Deze met de hand geschreven brief is gedateerd "25 juli 1948". De regels in deze kopie zijn dezelfde als in het origineel. Ook de gehanteerde spelling, onbedoelde taal- en schrijffouten, interpunktie (met of zonder spatie voor of achter) en de manier van alinea's al of niet indelen zijn ongewijzigd overgenomen. De door Rini gebruikte dubbele aanhalingstekens beginnen beneden en eindigen boven, behalve in "Hotel Rio Canario" op bladzijde 9.
In de brief staan dat Am. Kamp en het kamp voor het Amerikanenkamp. Volgens 'n zekere Dirk Meurs was dit "een overblijfsel uit W.O.II, toen er een 1300 Amerikaanse militairen werden gelegerd. De individuele 'kamers' in aaneengesloten rijen en op palen. Elk een toegang met trap en verder voor en achter muskietengaas. Men sliep er vrijwel in de open lucht. ... De maaltijden waren goed en elke avond werd er wel een film gedraaid. ... [Dirk Meurs] ging veel zwemmen in het nabijgelegen zwembad, gelegen in een bewaakte bungalowwijk." (Zie http://sites.google.com/[]site/dirckslifeblog/[]mijn-opleiding.) De uitdrukking de Mij verwijst naar de N.V. De Bataafsche Petroleum Maatschappij, 'n dochter van de Shell, opgericht in 1907. De afkorting C.P.I.M. verwijst naar de Curaçaosche Petroleum Industrie Maatschappij, 'n dochter van de Shell opgericht in 1918.
Rio Canario 25 Juli 1948. Mijn zo lieve vrouw en de"drie Musketiers " Schat , ik heb geluierd van gisterenmiddag 2 uur tot nu zondagmorgen 11.30 toe. Ik heb een boek uit- gelezen "Getijden" van Hans Martin en heel, heel erg veel met mijn gedachten bij jou geweest . Ik behoef er natuurlijk niet bij te vertellen, dat ook de drie jon- gens er bij waren en er vele fantasieën worden geweven voor de toekomst samen met ons vijven. Ik heb giste- ren dan de lang verbeide berichten gekregen en het was genoeg, een brief van Jettie, Hettie, Ans W en [Kind SR1]. Jij hebt ze zeker wel achter hun vodden gezeten, om mij vooral maar te schrijven ? Ik weet Sonja , dat het eigenlijk jouw stem was , die me uit de- ze brieven toesprak en dat je daarmede hoopte op te beu- ren in deze dagen dat ik dan jouw eigen brieven moet ontberen . Kindje het is je gelukt, hoor! Wees gerust, je ... [13 regels] ... dat er een woord wordt gesproken . Na de brieven van gisteren middag ben ik me zelf eens aan het uitpluizen gegaan om te ontdekken wat of er van het-telefoontje-is terecht gekomen . Schat, de sirene voor het middageten gaat! Dus eerst even eten, en dan......? Ja, dan heb ik een heleboel te schrijven. Tot straks liefste,denk in- tussen maar even aan je man. Zondagmiddag: Vrouwtje, daar is je man dan weer . Kindje. (Is het eigenlijk wel de goede benaming voor jou, die in de practijk zo flink blijkt te zijn?) Wat moet die komst van onze"Machiel Vincent "veel van
2. je gevergd hebben. 't Is me nogal niets. 8 pond en 3 ons. Logisch dat ik Zaterdags en Zondag zo onrustig was als een moeder die haar kind verwachtte en mijn gedachten steeds een beetje onrustig bij jou vertoefden. Pas Zondagsavonds om een uur of twaalf ben ik gaan slapen , wel niet helemaal rustig ( getuige de onrustige slaap ) maar toch met een gevoel van overgave. Nu heb ik uit de brieven gemerkt dat toen het bij jou ongeveer half zes, dus de baby er was het hier ongeveer twaalf uur geweest moet zijn . Al is het telefoontje dan niet tastbaar geweest , onbewust heb ik toch wel elke vezel mee gemaakt wat daar ver weg in Holland gebeurde. Nu hoop ik maar je gauw weer helemaal in orde zult zijn en we dan samen, jij bij de jongens en ik hier de laatste loodjes rustig en in vol vertrouwen zullen beleven. Sonja wij weten beiden, jij, en ook ik voor mezelf dat alles in orde is en blijven zal dus dan maar weer vol goede moed verder . ... [6 regels] ... doen . Ik zal nu de brief van Hetty er is even bij nemen, Zij schrijft nogal uitgebreid en ook hoe de jongens reageer- den op hun "nieuwe broertje". Als die Machiel nu al zo flink is , wat moet het dan wel op den duur worden ? Zal hij dan voor z'n beiden andere broertjes de kastanjes uit het vuur gaan halen ? We zullen zien, schat en hem zo nodig bij- staan naar ons beste geweten en gevoel. Met drie van die knapen zullen we nog best ons handen vol krijgen,vooral als er zoveel idealen bijkomen als bij hun ouders. Ik ben heel erg blij met hem en wanneer ik eerlijk mag wezen, heeft hij de gedachte aan een zusje al helemaal verdrongen . We zijn beiden ook nooit zeker er van geweest dat er een meisje zou komen. Waarom tekende ik voor het geboortekaartje alleen maar de namen " Machiel Vincent"en waarom moest jij juist percé een naam voor een jongen hebben? In elk geval heeft hij een naam en wanneer hij zijn naam eer aan doet zal het wel los lopen ."Machiel"vind ik echt de ver- persoonlijking van iets flinks en karaktervast en"Vincent" geeft aan deze eerste naam de nodige zachtheid en streven naar iets hogers. Het is wel gek om nu al zo vooruit te lopen terwijl hij nog pas 7 dagen in z'n wieg ligt , maar het is toch wel leuk om later eens na te gaan wat of er van ver- werkelijkt wordt . Vandaag is het hier erg regenachtig en doet alles min of meer aan Holland denken op een dag in de herfst.
... [9 regels] ... het werkelijk goed met je is. Hetty voelt zich wel erg , nu zij het geweest is die onze zoon heeft aan mogen geven. Ze heeft het met haar zorgen voor jou dan ook wel verdiend. Als jij niet de"enigste"voor me was, zou ik me toch ook wel een beetje trots moeten voelen bij zoveel medeleven van andere vrou- wen. Ik hoorde van Jettie dat deze kleine boy dezelfde neiging tot krabben heeft als [Kind SR1] in de wieg. Veel haar schijnt hij niet te hebben als ik tenminste goed heb ge- lezen ,dus hierin onderscheidt hij zich ook al niet van zijn voorgangers. Dan zal het ook wel dezelfde onhandelbare haardos worden op den duur met een lichte plek aan de zijden van 't voorhoofd. Ma heb je ook al op bezoek gehad ... [8 regels] ... dat is in die jaren iets van jezelf geworden. Hetty vroeg me nog wanneer ik het telegram had gekregen. Nu jij mijn brief al gehad heb kun je het haar wel meedelen dan weet ze ook dat. Ook begreep ik uit haar brief waarom ik die Zon- dag me ei niet kwijt kon. Hoe kan dat ook anders als je vrouw geen moment stil kan zitten en dan door anderen een"keu- telaar"genoemd word. Je moet niet aan Hetty zeggen dat ik dit aan jou schreef,anders schrijft ze me deze dingen niet meer en die zeggen me juist zoveel. Zoveel , Sonja dat me de tranen wel eens te hoog komen en ik toch ook weer zo erg dankbaar ben dat ik het ben, die bij jou en de jongens behoor. Gaat het nu een beetje beter met de borstvoeding of is het helemaal niets nu Machiel het al voor zijn geboorte tot zich genomen heeft . Vrouwtje maak je er niet te zenuw- achtig over, alles komt in orde. En als het dan helemaal zo moet wezen er zijn al zovelen zonder borstvoeding opgevoed dat, dat ook best voor elkaar komt. Het is ook niet de eerste keer zo en een flesje met een speen is één van die uitrustingen
4. die nu eenmaal bij een baby behoren. In jouw brief zal ik er wel meer over horen, dus wacht ik maar rustig af. Ik ben erg trots van Hetty te horen dat hij zo op me lijkt, dan zal het later wel veranderen, net als bij [Kind SR1] en hij meer op jou zal gaan lijken. Het is nu eenmaal zo , dat ik jouw gezicht graag terug zie in onze kinderen, het mijne is me niet zo bekend en zegt me te weinig . Hetty schrijft wel dat mijn portret zo mooi is en ik er dus toch ook bij ben, maar om te weten wat of ik voor je ben zou ik toch wel graag eens in jou plaats willen liggen en met jouw ogen naar dat portret kij- ken. En nu denk jij natuurlijk , dan zou ik wel eens in dat Am. Kamp willen zitten en met mijn ogen de zaal opnemen. Nee schat , laten we het dan toch maar niet doen_ mijn o- gen zijn veel te Critisch en zouden jou ook dezelfde geestelijke kater geven die ik de eerste weken had. Wel mag je mijn ogen als het kon eens hebben om jezelf te bezien , want dat zou je voor 't verdere leven veel gelukkiger maken dan je nu al bent. Het pakje met de jurken en schortjes is dus ook gekomen en wel net op de tijd die ik zo vurig hoopte. Het was ook echt bedoeld als een klein geschenk voor jou op het voor beide zo geluk- kige ogenblik. Het zal je echt doen verlangen om geheel be- ter te zijn en er weer eens als vernieuwd uit te zien. Dat zijn juist de momenten die het leven waard maken om ge- leefd te worden. Steeds weer vernieuwen in het raam van het zo oude en vertrouwde. Een mens blijft steeds een kind schat en dat is juist het mooie ervan, daarom kun je toch ook weer zoveel dragen. Ik geloof niet ,dat de kinderbijslag ook voor ons geldt daar ik m'n salaris hier bij de C.P.I.M. ver- dien en de helft er van door de Werkgever gedragen moet worden . De Nederlandse arbeidswetgeving geldt hier niet. Wat die f 55.- betreft zal het ook wel zo wezen en zullen we wel naast het net vissen. Van de Wael hoorde ik ook dat de be- lasting door mij naderhand in Holland betaald zal moe- ten worden en ik het geld dat reeds gestord is terug zal ont- vangen. Als ik één en ander een beetje slim bekijk zou het voor ons nog voordelig kunnen wezen,daar in Holland wel rekening wordt gehouden met het onderhouden van twee woon- plaatsen en ook het aantal kinderen een rol speelt . Ik zal me eens in laten lichten door de belastingsexpert van de Mij hier , vooral daar ik al die maanden toch de zaak aan heb moeten houden en dit toch ook geld gekost heeft. We zullen dan wel met September nog eens een avondje dicht bij el- kaar over de boeken gebogen zitten . Maar alles liever dan het leven van nu, wat jij lieveling ? Het is bij jullie nu toch een beetje beter weer, hoorde ik, en kun je er over een week of zo , fijn van genieten en Machiel lekker buiten staan.
5. Dat petroleumvat schijnt op [SR2] nog al veel indruk te maken nu hij al met een slang bezig is geweest om de tuin met olie te besproeien . Hij denkt m'n pappa zit midden in de olie dus dan mogen wij wel iets er van hebben. Ik zal dan maar een boortoren in de tuin oprich- ten in de toekomst, om de olie weer terug te winnen. [S- R1] schijnt nogal aardig in 't huishouden te helpen,als ik zo de brief van Hetty nalees . Ja , het is toch wel een lief ... [22 regels] ... kussen te beschermen . Van de telefoon zul je nu wel een hoop plezier hebben , daar leveranciers op deze mannier ge- makkelijk te bereiken zijn en het toch raadzaam is Jetty niet te veel weg te laten gaan, zolang je nog op bed ligt. Schat, neem het er zo lang van als het maar mogelijk is -rust doet goed ! Hetty schreef nog dat de leider van de Bouwkundige afdeling bij hun weggaat en het misschien wat voor mij zou wezen . Laat haar maar eens informeren, je weet nooit , waar het goed voor is. Het mooiste zou het nu lijken zo'n baantje naast m'n eigen werk , dan heb je ten- minste nog een vaste ondergrond en behoef je niet altijd in angst te zitten als er eens geen opdrachten zijn . In deze vorm zal ik ook Salomons eens schrijven en dan maar af- wachten totdat ik weer volop aan de gang kan gaan. Ik zal hier die brieven van Hetty en Ans zo spoedig mogelijk be-
6 beantwoorden. Zo niet , dan moet jij ze maar op de hoogte houden . "Jij , gaat vóór alles." En het wordt me eerlijk gezegd steeds moeilijker om ook nog anderen van m'n gedachtenle- ven mee te laten genieten . Het is toch eigenlijk , zo echt al- leen van"ons"! Het geboortekaartje viel me heusch erg mee,en het is maar goed , dat ik er niet te veel een meisjes- kopje van gemaakt heb . Later zal het voor Machiel een ge- tuigenis wezen , onder wat voor omstandigheden hij ter wereld kwam en zal hij trots wezen om zo'n moeder te hebben. Misschien niet in z'n jongenstijd , maar later als hij z'n eigen leven gaat beginnen en ook deze dingen voor hem meer vorm zullen krijgen . Ik ben wel een erg kleine jon- gen en soms wel eens heel ongeduldig . Maar nu de foto van jou en Machiel. Ik wil je zo graag weer eens zien,al is het dan ook in de kraamkamer. Ik had je nog niet geschreven , dat ik een gedichtenbundeltje voor je had ge- kocht. Ken je het ? Het is "Eldorado" van Slauerhoff. Ik heb het even doorgebladerd en het leek me heel mooi! ... [13 regels] ... ik maar weer eindigen voor vandaag . Vanavond ga ik, of brieven schrijven aan anderen , of een beetje schilderen. ... [10 regels] ... Veel, heel veel kussen en dan maar weer tot morgen .
7 . Maandagavond. 26 Juli (De laaste week van) ( deze maand !!! ) Zondagavond en vanavond heb ik maar een brief aan Het- ty geschreven. Er lagen twee brieven van haar op antwoord te wachten , dus het werd wel tijd. Dinsdagavond Lieveling , de avond geheel speciaal voor jou. Ik moet vanavond 6 kantjes vol maken , dus zal ik maar gauw beginnen. Vandaag hoorde ik weer iets dat de kunstminnendheid der Hollanders op Curacao weer eens in een goed dag licht stelt. Voor een maand of wat terug, kwam hier een beeldhouwster aan op doorreis naar Zuid-Amerika, die een hele verzameling aqua- rellen van de Rotterdamsche schilder v Iperen bij zich had om te exposeren. Dit werd dan ook gedaan in de kleuterschool, hier vlak bij het kamp. Resultaat, nihil . Nu hoorde ik vandaag dat de schilderijen voor f 25.- per stuk verkocht moesten worden ( op- dracht van de gouverneur ) om de schilder voor levens- onderhoud der dame beeldhouwster te betalen . Zij had maandenlang geprobeerd wat te verkopen echter met het bovenomschreven resultaat. Volgens Hagendoorn waren de aquarellen werkelijk goed (Rotterdamsche stadsgezichten enz.) terwijl de prijzen varieerden van f.75.- tot.f250.-. Dit is wel een heel goed voor- beeld van de heersende kunstliefde op Curaçao. Liever koopt men een "bazarstukje" ( en nog wel op linnen !! ) voor f75.- dat in de stad als"echte Hollandsche schilderkunst"wordt verkocht. Deze dingen maak je in ons kikkerlandje ook maar al te vaak mee, maar hier is het nog een beetje schriller, terwijl er toch wat meer aan kunst gedaan wordt dan in het Moederland. Al het geld wordt hier in de eerste plaats besteed aan "auto" en "acoholica" en dan hoor je zeggen " wat hebben we toch een denderende avond gehad". De Curaçoënaren hebben haast nooit een schilderij aan de wand en vin- den het al mooi genoeg wanneer er hier en daar een ka- tholiek bidprentje aan de muur geprikt is. Vannacht heeft het hier knap geregend en geonweerd. Ik werd om 5 uur wakker toen er net een wolkbreuk boven het Ameri- kanenkamp losbrak. Sonja,dat is dan nog eens regenen, daar is een zware Hollandse regenbui nog maar kinderspel bij vergeleken. Ik hoorde dat het nu bij jullie veel warmer weer was geworden . Dat zal je dan in bed,niet meevallen vrouwtje. Enfin nog een weekje en dan zal je toch alweer
8. een beetje op de been zijn en kun je lekker op 't balcon zitten om weer wat op je verhaal te komen,na deze wel zware opgave. Ik hoop nu morgenmiddag weer eens een brief van jou te krijgen of anders Zaterdagmiddag. Jij zelf ... [9 regels] ... de kant op. Het werk vordert gestadig . Volgens G. ten- minste zelfs héél goed. Over die knaap zal ik je later heel wat te vertellen hebben. Zelfs v. Belkum [<-?] een hele rustige gedweeë knaap , kan hem wel doodkijken. Hij werkt eigenlijk nog steeds voor Joop Geesink, dus de pertinente ontkenning in den Haag, als zouden de maquettes niet door een ander aangenomen zijn, berust wel op een heel erge misleiding. Ik zal ze dit later ook wel degelijk voor de voeten gooien op een mannier die niet voor een an- dere uitlegging vatbaar is. Voorlopig houd ik me maar zo rustig mogelijk om te zien wat of er nog uit te halen is. Het zou te gek zijn om na die maanden van opoffering alles maar één,twee,drie aan de kant te gooien . Als ik weer in Holland ben, sta ik weer veel steviger en kan een beetje meer zeggen en doen. Gomes [<-?] doet nog steeds z'n ... [12 regels] ... ineens weer goed wakker. Heb je ook nog een geboortekaartje aan Matti gestuurd? Ze vindt het misschien wel leuk, zou ik denken . Gisterenavond heb ik per zeepost weer een nieuwe" Bouw " ontvangen , hij was van 26 Juni , dus nu loopt het van begin Juni af dus normaal. Als je bedenkt,
9. dat de zeepost altijd een maand later komt. Zo naar de aangeboden betrekkingen genomen ziet de toestand in de bouwnijverheid er toch wel een beetje rooskleuriger uit. Er zijn tenminste voldoende aanvragen voor B.opzichters , tekenaars enz. De salarissen zijn wel niet daverend te noe- men voor de tegenwoordige toestand, maar toch lang niet gek. ... [3 regels] ... ook hier te kunnen doorbladeren . Je moet nu echter de verzending maar stop laten zetten en het naar Amersfoort laten zenden , daar het anders nog hier komt terwijl ikzelf al weer thuis zit en er heusch niet op gerekend behoeft te worden dat het wordt nagezonden. Daarvoor is het hier te veel een " kamp". 99% van de mensen hier zijn ver- slaafd aan sport en dan natuurlijk in de eerste plaats aan de voetbalsport. Nu zijn er een paar die elke week, per vliegpost " De Sportwereld" toegestuurd krijgen , waarin de laatste verslagen van wedstrijden zijn opgenomen. Meestal is zo'n blad op de dag dat het aan moet komen nergens te bekennen en ligt dan een paar dagen later als er geen post uit Nederland kan wezen wel in het vakje. Je begrijpt natuurlijk wel dat de één of andere voet- balliefhebber de dader is en er zelfs zo verslaafd aan is dat hij de post van een ander maar verdonkeremaand. Dit is nu echt het veel geroemde kampleven , maar dat voor een beetje bestendiger mens toch vrij ruig aan- doet. Het kamp wordt voor camouflage tegenwoordig wel"Hotel Rio Canario"genoemd maar er zijn toch maar weinigen hier die daar in trappen en dus maar steeds als adres aangave Amerikanenkamp gebruiken . Van de ... [5 regels] ... len. Wanneer je van Holland uitgezonden bent , dan gaat het salaris nog wel, maar word je hier ter plaatse aangenomen ( ook al ben je Nederlander) dan krijg je heel veel minder en wordt het voor Hollanders haast on- mogelijk zich te handhaven. Wij leven zo geheel anders dan de doorsnee inboorling hier , die z'n huis vrijwel gelijk heeft als een Drentenaar in zijn plaggenhut en toch gelukkig is . De meeste blanken die op de bonnefooi hier heen komen en blijven hangen,zijn na een aantal jaren geheel beinvloed door de Zuid Am . sfeer die hier over deze eilanden hangt. Een sfeer van loomheid, zinsgenot en " het kan me niets schelen"
10 . En dat is nu eenmaal niet zo veel bijzonders . Enfin , ... [13 regels] ... te zetten . wat is werkelijke liefde eigenlijk anders,dan steeds weer een herhaling van het toch altijd zo onbegrijpe- lijk mooie. Sonja ik schreef dit wel maar zoals je weet kan ... [7 regels] ... Schat,voorlopig dan nog maar die stamelende woorden per brief en de kussen die je nu zo heel vluchtig langs je heen voelt strijken . Vrouwtje, veel, heel veel liefs van jouw Man, die in z'n hart toch altijd je minnaar is gebleven. Geef ook de jongens een kus van hun vader en vertel Machiel,terwijl je hem dicht tegen je aan houd dat z'n pappa hem zo graag op 't ogenblik eens een nieuwe luier aan zou willen doen. ( flink vuil hindert niet ). Dag Sonja , blijf kranig, het komt in orde. R i n i.
11. [achterkant 5-de blad]
12. [achterkant 6-de blad]
